Ομιλία στη Βουλή στις 08/09/2011 κατά τη συζήτηση νομοσχεδίου: “Θεσμικό πλαίσιο για αγροτικούς συνεταιρισμούς, συλλογικές οργανώσεις & επιχειρηματικότητα”

  Ουσιαστικού περιεχομένου ήταν η ομιλία του Βουλευτή Μιχάλη Τζελέπη στο Κοινοβούλιο την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2011, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου με θέμα: “Θεσμικό πλαίσιο για αγροτικούς συνεταιρισμούς, συλλογικές οργανώσεις & επιχειρηματικότητα” του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων.
Ο Σερραίος βουλευτής έχοντας θητεύσει επί πολλά χρόνια στο χώρο του Συνεταιριστικού κινήματος, ανέπτυξε τόσο την σημερινή κατάσταση απαξίωσης του θεσμού των αγροτικών συνεταιρισμών ως αποτυχημένου, κρατικοδίαιτου και κακοδιαχειριζόμενου, όσο και την αναγκαιότητα ύπαρξης ανασυγκροτημένων υγειών συνεταιρισμών καθώς η γεωργική ανάπτυξη χωρίς συνεταιρισμούς δεν θα ήταν μόνο Ευρωπαϊκή πρωτοτυπία, αλλά και εγχείρημα ανέφικτο, τονίζοντας πως η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας μπορεί να δημιουργήσει πλούτο μέσα σε ένα χρόνο, να δώσει ώθηση στο δευτερογενή τομέα και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.

Ο κ Τζελέπης στη συνέχεια της ομιλίας ανέπτυξε τους στόχους του  νομοσχεδίου τονίζοντας πως με αυτό θα αυξηθεί η διαπραγματευτική δύναμη των ιδίων των αγροτών, θα επιτυγχάνουν οι Συνεταιρισμοί φθηνότερες εισροές και καλύτερες τιμές για τα παραγόμενα προϊόντα, θα αποτρέπει τους μεσάζοντες που διαστρεβλώνουν τις ενδιάμεσες τιμές, θα προωθεί καινοτόμα προϊόντα και θα φέρνει κοντά τον παραγωγό με τον καταναλωτή, με τον παράλληλο εκσυγχρονισμό της αγοράς αγροτικών προϊόντων με τις διεπαγγελματικές οργανώσεις, τις διατροφικές συμπράξεις, τη συμβολαιακή γεωργία και τα δημοπρατήρια.

Στο τρίτο σκέλος της ομιλίας του ο βουλευτής αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα το νέο θεσμικό πλαίσιο να λαμβάνει σοβαρά υπόψη και να εγγυάται το σεβασμό και τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στο Συνέδριο του Μάντσεστερ το 1995 καθώς η 6η Διεθνής Συνεταιριστική Αρχή προβλέπει οι συνεταιρισμοί να υπηρετούν τα μέλη τους πιο αποτελεσματικά και να ισχυροποιούν το συνεταιριστικό κίνημα συνεργαζόμενοι μεταξύ τους μέσω οργανώσεων τοπικού, εθνικού και περιφερικού επιπέδου.
Στο σημείο αυτό ο κ Τζελέπης ήταν κατηγορηματικός πως το νομοσχέδιο προβλέπει μια μόνο βαθμίδα συνεταιρισμού και μετά κεφαλαιουχική εταιρεία ΑΕ, δηλαδή διασπά το συνεταιριστικό κίνημα και θα πρέπει εδώ να προσεχθεί, ούτως ώστε να υπάρχει και δεύτερη βαθμίδα συνεταιριστικού κινήματος, ενώ για το θέμα της σαφούς κηδεμονίας του συνεταιριστικού κινήματος από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, ο κ Τζελέπης πρότεινε να συσταθεί Ανεξάρτητη Εποπτική Αρχή.
Το τελευταίο είπε πως θα αναλυθεί στην κατ΄ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου μαζί με την τροπολογία που κατέθεσε μαζί με  δεκατρείς Βουλευτές, γιατί, όπως είπε «με το νομοσχέδιο αυτό βάζουμε σε εκκαθάριση όχι δημόσιες επιχειρήσεις, αλλά κλείνουμε συνεταιριστικές οργανώσεις ιδιωτικού δικαίου  που δεν επιβάρυναν το κράτος και οδηγούμε στην ανεργία χιλιάδες εργαζόμενους.
»Το θέμα αυτό τέθηκε από αρκετούς συνομιλητές. Πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη, ή να γίνει αποδεχτή η τροπολογία που έχουμε καταθέσει, ή να υπάρξει μέριμνα,ιδιέταιρη γι αυτό το προσωπικό.  ».
Ο κ Τζελέπης έκλεισε την ομιλία του λέγοντας: «…θα πρέπει να βελτιώσουμε στο παρόν νομοσχέδιο, ώστε να μπορέσουν οι συνεταιρισμοί να ξεφύγουν από την αποτελμάτωση και να ξεκινήσει η αναστήλωσή τους σεβόμενοι της βασικές αρχες του συνεργατισμού».

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του βουλευτή έχει ως ακολούθως:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητάμε σήμερα πραγματικά ένα σημαντικό νομοσχέδιο που αφορά το σύνολο του αγροτικού κόσμου της χώρας μας αλλά και την ανάπτυξη της υπαίθρου. Αφορά στην αναμόρφωση των συνεταιρισμών και εν γένει των συλλογικών αγροτικών οργανώσεων.
       Η αγροτική συνεταιριστική κίνηση στην Ελλάδα ξεκίνησε το 1900 από τον Αλμυρό της Θεσσαλίας και ο πρώτος νόμος περί συνεταιρισμών, ο ν. 602/1914, για την εποχή του ήταν ένα σοφό και προοδευτικό πλαίσιο και χάραξε μία νέα εποχή για την συνεταιριστική ανάπτυξη από εκεί και πέρα. Σημειολογικά θέλω να τονίσω ότι μετά την ίδρυση του πρώτου συνεταιρισμού δημιουργήθηκε το Υπουργείο Γεωργίας το 1917 και μετέπειτα η Αγροτική Τράπεζα το 1929.
       
 Στη συνέχεια, μετά τη δικτατορία, ακολουθεί μια σειρά από νόμους για το συνεταιριστικό κίνημα. Σε 30 χρόνια έχουμε συνολικά 6 νόμους. Οι συχνές αυτές αλλαγές στο νομικό πλαίσιο των συνεταιρισμών, η πολυσπερμία και οι επιβαλλόμενες προσαρμογές δημιούργησαν πολλά προβλήματα αλλά και τις προϋποθέσεις παρέμβασης των κομμάτων στην λειτουργία των συνεταιρισμών. Υπήρχε επίσης γενική παρανόηση του κοινωνικού ρόλου των συνεταιρισμών.  Έτσι αντί για συλλογικό επιχειρηματικό όργανο της κοινωνικής οικονομίας εκλαμβάνονταν από πολλούς σαν δίκτυο εξυπηρέτησης του κράτους των παροχών η κατ’ άλλους σαν όργανο συνδικαλιστικών διεκδικήσεων. Σε πολλές δε περιπτώσεις έγινε ιμάντας μεταβίβασης των πολιτικών και κομματικών επιλογών των κομμάτων προς τον αγροτικό κόσμο.
      Τελικά ο θεσμός των συνεταιρισμών με την υπερχρέωση, την κακοδιοίκηση και κακοδιαχείριση στα μάτια του μέσου πολίτη διασύρθηκε και σπιλώθηκε ως αποτυχημένος, κρατικοδίαιτος και κακοδιαχειριζόμενος. Ένας σύγχρονος Διογένης σήμερα για τους συνεταιρισμούς από τους 6.370 πρωτοβάθμιους,112 ΕΑΣ, 15 ΚΑΣΟ και 10 ΚΕΣΕ θα έβρισκε ελάχιστους να πληρούν τις προϋποθέσεις και να ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά του σύγχρονου συνεταιρισμού.
        Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αυτό το συνεταιριστικό κίνημα με την σημερινή του μορφή του έκλεισε τον ιστορικό του κύκλο. Στα 110 χρόνια δράσης του πολλά θετικά και αρνητικά μπορεί να του καταλογίσει κανείς. Κανένας όμως δε μπορεί να αμφισβητήσει την ανεκτίμητη προσφορά του στον τόπο. Γιατί αυτό έχει καταγραφεί και αποτιμηθεί ιστορικά.
Σήμερα πρέπει όμως να απαντήσει στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται για την Ελληνική γεωργία η οποία έχει να αντιμετωπίσει τις ολιγοπωλιακές και μονοπωλιακές πρακτικές που εφαρμόζονται στην Ελληνική αλλά και διεθνή αγορά, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων, τον έλεγχο του κόστους εισροών και εφοδίων, τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, την έλλειψη οργανωτικής αντίληψης και πρακτικής για τη συμμετοχή στην εμπορική αλυσίδα, την ανύπαρκτη συμβολαιακή γεωργία, που θα μπορούσε να διασφαλίσει την ισορροπία προσφορά και ζήτησης και ιδιαίτερα τις νέες στρατηγικές προτεραιότητας που διαμορφώνονται και μπαίνουν για την νέα ΚΑΠ μετά το 2013.

       Για όλα αυτά πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα, αν είναι αναγκαίος ο συνεταιρισμός. Ναι, είναι, αναγκαίος ο συνεταιρισμός, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, γιατί γεωργική ανάπτυξη χωρίς συνεταιρισμούς δεν θα ήταν μόνο Ευρωπαϊκή πρωτοτυπία, αλλά και εγχείρημα ανέφικτο, όπως αποφάνθηκε το 1996 μια ομάδα ειδικών επιστημόνων με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Σπράο μελετώντας την οικονομική κατάσταση της χώρας μας.
       Πολύ δε, περισσότερο σήμερα είναι αναγκαιότητα η ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών λόγω και της οικονομικής κρίσης της χώρας μας.

 Η πορεία προς μια αυτοδύναμη και επιχειρηματική τους ανάπτυξη για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας μπορεί να δημιουργήσει πλούτο μέσα σε ένα χρόνο, να δώσει ώθηση στο δευτερογενή τομέα και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας.
Αυτό επιχειρεί να κάνει το παρόν νομοσχέδιο, να αλλάξει σε δομή, πρακτικές και νοοτροπία το συνεταιριστικό κίνημα για να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό το ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, να μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις μέσω της εξυγίανσης και της ανάπτυξής του αποτελώντας ουσιαστικά τον κύριο μοχλό σταθεροποίησης των αγροτικών περιοχών και αναπτυξιακό εργαλείο στήριξης του εισοδήματος του Έλληνα αγρότη. Στόχος είναι ένας συνεταιρισμός που θα αυξάνει τη διαπραγματευτική δύναμη των ιδίων των αγροτών, να δημιουργεί οικονομίες κλίμακας, να επιτυγχάνει φθηνότερες εισροές και καλύτερες τιμές για τα παραγόμενα προϊόντα, να αποτρέπει τους μεσάζοντες που διαστρεβλώνουν τις ενδιάμεσες τιμές, να προωθεί καινοτόμα προϊόντα και να φέρνει κοντά τον παραγωγό με τον καταναλωτή. Παράλληλα, το νομοσχέδιο προβλέπει για τον εκσυγχρονισμό της αγοράς αγροτικών προϊόντων σημαντικές παρεμβάσεις με τις διεπαγγελματικές οργανώσεις, τις διατροφικές συμπράξεις, τη συμβολαιακή γεωργία και τα δημοπρατήρια.
       Η ανασυγκρότηση των αγροτικών συνεταιρισμών που επιχειρείται με το παρόν νομοσχέδιο, αποσκοπεί σε πραγματικούς συνεταιρισμούς που συμμετέχουν πραγματικοί παραγωγοί. Τέρμα οι σφραγίδες στα ανενεργά μέλη, είτε είναι φυσικά είτε νομικά πρόσωπα. Τέρμα η λογική του ¨μικρομάγαζου¨, για να περάσει το συνεταιριστικό κίνημα σε ευρύτερες συνεταιριστικές συνεργασίες και συμπράξεις για να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας.
       Με το νομοσχέδιο έχουμε τη διάθεση του συνεταιριστικού κινήματος σε πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς συμπεριλαμβανομένων και των ΕΑΣ που μετατρέπονται σε πρωτοβάθμιους και σε αγροτικές εταιρικές συμπράξεις που είναι κάθε μορφής συνεταιριστικές ενώσεις, κοινοπραξίες συνεταιρισμών και συνεταιριστικές εταιρείες, όπως και στις ομάδες παραγωγών. Και οι τρείς αυτές κατηγορίες οργανώσεων καταχωρούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια στο Εθνικό Μητρώο Συνολικών Αγροτικών Οργανώσεων, όπου εκεί υπάρχει και το Εποπτικό Συμβούλιο από την πλευρά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
       Το παρόν νομοσχέδιο κινείται σε μία λογική εξυγίανσης του συνεταιριστικού κινήματος. Θα πρέπει, όμως, να λαμβάνει σοβαρά υπόψη και να εγγυάται το σεβασμό και τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στο Συνέδριο του Μάντσεστερ το 1995 για την διεθνή συνεταιριστική δεοντολογία, για να μην μπει στο συνεταιριστικό κίνημα σε περιπέτειες με σοβαρότατους κίνδυνους και απρόβλεπτες συνέπειες.
         Η 6η Διεθνής Συνεταιριστική Αρχή προβλέπει οι συνεταιρισμοί να υπηρετούν τα μέλη τους πιο αποτελεσματικά και ισχυροποιούν το συνεταιριστικό κίνημα συνεργαζόμενοι μεταξύ τους μέσω οργανώσεων τοπικού, εθνικού και περιφερικού επιπέδου.

Στο σημείο αυτό το νομοσχέδιο προβλέπει μια μόνο βαθμίδα συνεταιρισμού και μετά κεφαλαιουχική εταιρεία ΑΕ, διασπά δηλαδή το συνεταιριστικό κίνημα. Θα πρέπει εδώ να προσεχθεί, ούτως ώστε να υπάρχει και δεύτερη βαθμίδα συνεταιριστικού κινήματος.  
     Η 4η Διεθνής Συνεταιριστική Αρχή προβλέπει την αυτονομία και την ανεξαρτησία των συνεταιρισμών με την καθιέρωση Εποπτικής Αρχής, το Εθνικό Μητρώο και τις ετήσιες δηλώσεις με το πλήθος των προϋποθέσεων και όρων. Ουσιαστικά είναι υπό σταθερή κηδεμονία το συνεταιριστικό κίνημα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, πράγμα το οποίο δεν γίνεται με τις άλλες μορφές επιχειρήσεων. Για το θέμα αυτό θα πρότεινα ανεξάρτητη εποπτική αρχή. Αυτά θα τα πούμε και στην κατ΄ άρθρον συζήτηση. Πρέπει, επίσης, το παρόν νομοσχέδιο να εγγυάται ένα συνεταιρισμό χωρίς  κρατικό εναγκαλισμό και κομματική παρέμβαση, πραγματικά ελεύθερο, αυτόνομο και αυτοδύναμο.
        Θα ήθελα, επίσης, να τονίσω ότι έχουμε καταθέσει μια τροπολογία δεκατρείς Βουλευτές, γιατί με το νομοσχέδιο αυτό βάζουμε σε εκκαθάριση όχι δημόσιες επιχειρήσεις, αλλά κλείνουμε συνεταιριστικές οργανώσεις που δεν επιβάρυναν το κράτος και οδηγούμε στην ανεργία χιλιάδες εργαζόμενους. Το θέμα αυτό τέθηκε από αρκετούς συνομιλητές. Πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη, ή να γίνει αποδεχτή η τροπολογία που έχουμε καταθέσει, ή να υπάρξει μέριμνα, όπως ακούστηκε από προλαλήσαντες ομιλητές, ούτος ώστε το προσωπικό αυτό να μπορεί να μεταφερθεί σε παρεμφερείς οργανισμούς του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
         Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αναγνωρίζοντας τον ιδιαίτερο ρόλο των ΑΣΟ στην ανάπτυξη της υπαίθρου και στην περιφερειακή και γεωργική ανάπτυξη και γενικότερα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο της χώρας μας, πρέπει να στηριχθούμε στη συνταγματική επιταγή να μεριμνήσουμε για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών με τολμηρές αλλά και βελτιωτικές, προσεκτικές νομοθετικές ρυθμίσεις και όχι με αναγκαστικές. Αυτό θα πρέπει να βελτιώσουμε στο παρόν νομοσχέδιο, ώστε να μπορέσουν οι συνεταιρισμοί να ξεφύγουν από την αποτελμάτωση και να ξεκινήσει η αναστήλωση τους.